Doktora Nedir?

Bilime karşı bir tutkunuz ve akademik kariyere bir ilginiz var mı? Eğer öyleyse doktora programı sizin için doğru seçim olabilir. Peki nedir doktora ve bunu nasıl elde edebiliriz?

Doktora felsefe (bilgelik sevgisi) doktorunun(öğretmeni) kısaltmasıdır. Bu çoğu ülkede buna sahip olan kişilerin seçtikleri alanda üniversite düzeyinde eğitim vermeye yetkin olduğu ve uzman bir pozisyonda çalışmasını sağlayan akademik (profesyonel) bir derecedir.

‘Felsefe’ kelimesi kelimenin tam manasıyla ‘bilgelik sevgisi ’olarak çevrilen Eski Yunan philosophia (felsefe) kelimesinden gelmektedir. Ortaya ilk çıktığında mevcut dünyanın temel konularında kapsamlı bir genel eğitim almış bir bireyi ifade ediyordu. Günümüzde ise doktora hala bir bilgelik sevgisi gerektirir ancak çok daha spesifik bir alanda bilginin peşinden gitmiş ve bilgiye sahip bireyler tarafından kullanılabilmektedir.

Doktora Programı Nedir?

Doktora, seçtikleri alanda kapsamlı ve özgün araştırmalara dayanan bir tez veya bilimsel araştırma sunan adaylara üniversiteler ve yüksek öğretim kurumları tarafından verilen dünya çapında tanınan bir lisansüstü akademik derecedir. Doktora derecelerinin özgünlüğü bulunduğunuz yere ve çalıştığınız alana göre değişmektedir. Genellikle doktora bir öğrencinin (bazı istisnalar dışında) elde edebileceği en yüksek derecedir. Her ne kadar bazı kurumlar öğrencilerin doğrudan lisans derecelerinden doktora programına ilerlemelerine izin verse de genellikle doktora programı yüksek lisans sonrası olmaktadır. Bazı kurumlar ayrıca, gerekli notlara, bilgiye, becerilere ve araştırma yeteneklerine sahip olmanız koşuluyla, yüksek lisans derecenizden doktoraya ‘yükseltme’ veya ‘hızlı izleme’ fırsatı sunmaktadır.

Karakteristik olarak bir doktora programı bir bitirme tezi veya bilimsel inceleme olarak sunulan önemli bir orijinal araştırma projesinin tamamlandığı üç ila dört yıllık tam zamanlı bir çalışmayı içermektedir. Bazı doktora programları yayınlanan makalelerin bir portföyünü kabul ederken, bazı ülkeler de ödevlerin ve çalışmaların sunulması gerekir.

Bunun dışında öğrenciler bir “viva voce (tez savunması)” veya doktoralarının sözlü savunmasını yapmalılardır. Bunlar az sayıda denetmen(akademisyenler) ya da büyük bir jüri önünde gerçekleşebilir. (her ikisi de genellikle bir ila üç saat arası sürmektedir) Doktora öğrencileri genellikle sıkı bir rehberlik altında kampüste çalışmalarına devam ederken uzaktan eğitim ve  online öğrenme programlarıyla her geçen gün artan sayıda üniversite yarı zamanlı ve uzaktan eğitim modülüyle öğrencilerini kabul etmektedir.

Doktoraya Kabul Şartları

Genel olarak konuşursak doktoraya kabul şartları adayın notlarıyla (genellikle hem lisans düzeyinde hem de yüksek lisans düzeyinde) ve potansiyel araştırma yetenekleriyle ilgilidir. Çoğu kurum adayların en az ikinci sınıf onur derecesine sahip bir lisans diplomasının yanı sıra yüksek akademik konumu olan bir onur veya yüksek lisans derecesine sahip olmasını istemektedir. Bazı durumlarda basitçe yüksek lisans notlarınızı kullanarak doktoraya başvurabilirsiniz. Notlara dayalı doktora kabul şartları, kullanacağınız finansmana göre de değişebilir. Örneğin doktora programınızı kendiniz finanse etmeniz durumunda daha düşük notlarla da doktoraya başvurabilirsiniz.

Bazı kurumlar ve alanlar (psikoloji, bazı beşeri bilimler ve fen bilimleri gibi) programa resmi olarak kabul edilmeden önce seçtiğiniz kurumda doktora programınız boyunca size resmi danışmanınız ve süpervizörünüz olarak hizmet verecek orada daimi çalışan bir profesör bulmanızı şart koşmaktadır. Diğer durumlarda doktora programına kabul edildikten sonra araştırma konunuza ve metodolojinize bağlı olarak tarafınıza uygun bir danışman atanacaktır.

Her iki durumda da araştırma konunuzun bölümle uyuşup uyuşmadığını öğrenmek için ve hatta belki de araştırma seçeneklerinizi belirlemek amacıyla beyin fırtınası yapmanıza yardımcı olmalarını sağlamak için seçtiğiniz kurumdaki bir fakülte üyesiyle doktoraya başvurmadan önce iletişim kurmak iyi bir fikirdir.

Doktora Başvuruları

Dil Yeterliliği

Bazı doktora programları eğitim almak istediğiniz dilde yeterlilik belgesi istemektedir. Onaylı standartlaştırılmış bir dil sınavının sonuçlarını belgelendirebilir veya lisans/lisansüstü eğitimini ilgili dilde tamamladığınıza dair bir belgeyi kanıt olarak gösterebilirsiniz.

Kariyer Geçmişi / Akademik Referanslar

Bazı kurumlar, doktora başvurunuzun bir parçası olarak CV gibi iş hayatınızı gösteren bir belge ve aldığınız tüm derslerin içeriklerini ve detaylarını içeren tüm akademik transkriptlerinizin bir kaydını isteyebilir. Tamamladığınız diğer araştırma projelerinin ve çıkarılmasında önemli rol oynadığınız yayınların ayrıntıları da başvurunuza yardımcı olabilmektedir.

Ayrıca doktora adaylarından lisans veya lisansüstü dönemlerindeki danışmanları ya da profesörleri gibi adayların akademik durumlarını iyi bilen iki veya üç kişiden referans almaları istenir. Bu referansların akademik performansınıza, çalışmalarınıza, araştırma yeteneklerinize, araştırma potansiyelinize ve seçtiğiniz çalışma alanına gösterdiğiniz ilgiye özellikle odaklanması gerekmektedir.

Niyet (Motivasyon) Mektubu

Birçok kurum seçtiğiniz alana olan tutkunuzu gösteren kısa bir deneme yazmanızı isteyebilir. Bunu yaparken doktora yapma sebeplerinizi, kişisel motivasyonunuzu, alanla ilgili ders dışı faaliyetlerini ve alanınızla alakalı esnekliklerinizi listeleyip vurgulayabilirsiniz. Niyet mektupları konusunda yardıma ihtiyacınız olduğunda birçok kurumun web sitesinde bunlar için bir rehber bulunmaktadır ve bu da mektuplarınızı her bir kuruma özgü hazırlamanıza yardımcı olmaktadır.

Doktora Araştırma Önerileri

Son olarak, bir doktora programında yer almak için, başvuru sahipleri bir araştırma önerisi sunmaları gerekmektedir. Bir araştırma teklifi:

  • Önceki çalışmalarınızın ışığında araştırma konularınızı özetlemeli
  • Alandaki güncel gelişmeler hakkındaki farkındalığınızı vurgulamalı
  • Uygun bir analiz düzeyi göstermeli
  • Güncel bilgilerdeki ilgili boşlukları belirlemeli
  • Bu boşlukların bazılarını doldurmak için ilgili bir araştırma hipotezi önermeli
  • Amaçladığınız araştırma yöntemini yeterli ayrıntıyla açıklamalı
  • Araştırmanızın gerçek dünyaya olan olası sonuçlarını tartışmalı

Bu kabul komisyonun doktora araştırması için yeteneğinizi değerlendirmelerine ve ayrıca araştırma ilgi alanlarınızın kendi araştırma öncelikleri ve mevcut olanaklara uygun olup olmadığını belirlemelerine yardımcı olacaktır. Ayrıca, size yeterli süpervizörlük sağlamak için ilgili personele sahip olup olmadıklarını da dikkate alacaklardır.

Bu nedenle, özellikle doktora başvurusu yapmadan önce kurumları iyice araştırmak önemlidir. Araştırma konularınız seçtiğiniz kurumla uyuşuyorsa hemen mutlu olmamak gerekir çünkü onların ve sizin araştırma alanlarınızdaki farklılıklar kurumu başvurunuzu reddetmeye zorlayabilmektedir. Bu ilk araştırma teklifinin bağlayıcı olmadığını unutmayın; bu sizin için genellikle araştırma fikrinizi daha da geliştirmek amaçlı bir başlangıç noktasıdır.

Bazı alanlar (fen bilimleri ve mühendislik gibi) orijinal araştırma önerileri istemez. Bunun yerine kurum ilgili danışmanlar ve alanda uzman diğer araştırmacılar tarafından formüle edilen bir dizi doktora araştırma projesi önerisi sunar. Bu, kuruma bağlı olarak yılın belirli bir zamanında veya yıl boyunca yapılabilmektedir. Daha sonra öğrenciler alacakları araştırma projesinin net bir şekilde anlaşıldığını ve onu üstlenebileceklerine dair uygunluğunu gösteren bir rapor sunabilirler.

Bu doktora araştırma projeleri, başarılı adaylar için finansman veya burs sağlayan başka bir kuruluşla ortaklaşa da ortaya çıkmış olabilir. Bu tarz önceden belirlenen doktora projeleri sanat, beşeri bilimler ve sosyal bilimler konularında çok yaygın değildir ve öğrenciler genelde kendi önerilerini sunmaktadırlar.

İlgili Yeterlilikler Olmadan Yapılan Doktora Başvuruları

Doktora yapmak isteyip gerekli yeterliliklere sahip olmayabilirsiniz. Bu durumda yine de seçtiğiniz kurumun koşul olarak koyduğu ek şartları yerine getirerek doktora programına başvurabilirsiniz. Bazı olası ekstra şartlar; belirlenmiş ekstra çalışmayı yapmak veya bir yeterlilik sınavını geçmek olabilir.

Seçtiğiniz kurum için dikkate değer pratik deneyimlerle mesleki yeterlilik veya diğer niteliklerin temelinde özel bir araştırma ya da durum ortaya koyabilirsiniz. Bu tarz özel durum (proje) doktora uygulamaları, potansiyel danışmanınızın güçlü bir desteğini gerektirdiğinden başvurmadan önce onun tavsiye ve desteklerini almanız gerekecektir.

Mphil Aracılığıyla Doktora

Doktora adayları için mevcut diğer bir seçenek araştırma öğrencisi olarak veya MPhil derecesi için başvuru yapmak olacaktır. Bu doktora adayları tarafından izlenen ortak bir yoldur. MPhil araştırma için verilen ileri düzey bir yüksek lisans derecesidir ve güçlü bir araştırma geçmişine sahip olmayan öğrenciler için uygun bir pozisyondur. Araştırma yöntemleri gibi bazı becerilerde güncel bilgilere sahip olup en iyisi olabilmek için bazı dersler almanız gerekecektir.

Başarıyla tamamlanan bir yıllık program, MPhil’den daha fazla bilgi ve detay içeren ve bir doktora eğitimi için gerekli süreyi tamamlamayan öğrenciler için doktoranın yerine verilebilen MRes derecesinin öğrenciye verilmesine olanak sağlayabilir. Alternatif olarak, orijinal araştırmanın başarıyla tamamlanması, adayın tezlerini savunmak zorunda kalmadan (bir doktora derecesi almak için gereklidir) verilebilen MPhil derecesinin kazanılmasını sağlamaktadır.

Araştırmanızın birinci veya ikinci yılından sonra (MPhil programı boyunca) eğer kurum çalışmanızın ilerlemesinden memnun kalırsa tam doktora programı için başvurma şansınız olacaktır. Doktora programına geçmeye hazır olup olmadığınızı belirlemekten genellikle süpervizörünüz veya (sizden sorumu) akademisyenler sorumlu olacaktır. Hazır olduğunuz düşünülüyorsa, teziniz için bir başlık geliştirmeniz ve doktora programınızı seçmeniz gerekecektir.

Doktoraya Başlamak

Kayıt tamamlandığında resmi olarak aşağıdaki konular hakkında bilgilendirileceksiniz:

  • Danışmanlarınız ve uzmanlık alanları
  • Kabul edildiğiniz doktora araştırmasının konusu veya alanı
  • Tezinizi teslim etmeden önce gereken minimum süre
  • Kurum tarafından tercih edilen resmi ölçme ve değerlendirme yöntemleri

Çoğu kurum, size üniversitedeki doktora ve araştırma öğrencileri için kapsamlı koşullar ve mevcut olanakları gösteren bir liste sunmaktadır. Ayrıca bu liste doktora derecenizi almak için yaptığınız yolculuğunuzda ulaşmanız gereken dönüm noktalarını gösteren ayrıntılı bir taslağı da içermektedir.

Danışmanınız bu önemli zamanlardan geçerken gelişiminizle ilgili raporlar hazırlamak ve bir sonraki adımlarınızda size tavsiyede bulunmaktan sorumlu olacaktır. Doktora çalışmalarınıza devam edebilmek için her yıl yeterli gelişme kaydetmeniz gerekecektir.

Doktora Alternatifleri

Doktora programlarını araştırırken Juris Doctor (hukuk alanında doktora- ABD, Kanada, Avustralya, Meksika ve Asya’nın bazı bölgelerinde yaygın), Fizyoterapi Doktorluğu (DPT), Doctor of Pharmacy (DPharm-Eczacılık alanında doktora) ve Tıp Doktorluğunun (MD) ABD ve Kanada versiyonu gibi başlığında’ doktor’ terimi geçen derece türleri olduğunu akılda tutmak gerekir.

Bu dereceler genellikle doktora olarak sınıflandırılmaz, çünkü bunların doktoradaki akademik araştırmayı gerçekten tanımlayan hayati bileşenleri bulunmamaktadır. Bu tarz doktora dereceleri doktoraya giriş dereceleri olarak atıfta bulunulur. Doktoraya devam etmek isteyen adaylar daha sonra bunu yapabilirler ve bu ‘profesyonel doktora sonrası ‘ olarak bilinmektedir.

Ne Juris Doctor ne de ABD ve Kanada’daki tıp doktorluğu programları evrensel olarak öğrencilerin derece unvanı alabilmek için belirli bir akademik araştırmayı tamamlamalarını gerektirmez. Ancak bağımsız değerlendirme dergilerinde yayınlanan bilimsel araştırmaları (tıbbi) yürüten  tıp doktorluğu (MD) gibi birçok araştırma derecesi de vardır. Bu onları doktora programlarına çok yaklaştırır ve bazı ülkeler onları doktorayla eşdeğer kabul eder. Bu nedenle, bazı kurumlar MD-PhD ikili programı gibi araştırma kariyerine devam etmek isteyen tıp uzmanları için yararlı olan birleşik mesleki ve araştırma eğitim dereceleri sunmaktadır.

Doktoradan Daha Yüksek Dereceler

Doktora derecesine eşdeğer sayılabilecek çeşitli derecelere ek olarak doktora (PhD) derecesinin üzerinde bir adım olarak kabul edilen bazı ‘yüksek doktora’ dereceleri de vardır. Bu dereceler Birleşik Krallık üniversitelerinde ve bazı Avrupa ülkelerinde oldukça yaygındır fakat bunlar giderek onursal dereceler olarak verilmektedir. ABD böyle bir sisteme sahip değildir ve bu unvanları fahri doktorluk olarak sunmaktadır. Fahri (onursal) unvanlar bazen derece başlığının sonuna “hc” (honoris causa) eklenerek belirtilir.

Bazı yüksek doktora dereceleri şunlardır:

  • Fen Bilimleri Doktorluğu (DS / SD): Bir doktora için gerekenin ötesinde bilimsel bilgiye önemli ve sürekli bir katkı sağlanmasıyla verilir.
  • Edebiyat Doktoru (DLit / DLitt / LitD): Beşeri bilimlerde başarının tanınması veya yaratıcı sanatlara özgün katkılardan dolayı verilir.
  • İlahiyat Doktorluğu (DD): Teoloji Doktoru’nun (DTh) üstünde verilir, genellikle din görevliliği odaklı başarılardan sonra verilir.
  • Müzik Doktoru (DMus): Birleşik Krallık, İrlanda ve bazı İngiliz Milletler Topluluğu ülkelerinde önemli besteler ve akademik müzik yayınları portföyü temelinde verilir.
  • Medeni Hukuk Doktorluğu (DCL): Genelde hukuk veya siyaset çalışmalarına önemli ve özgün katkılar içeren, son derece bilgi verici ve ayırt edici yayınlar altyapısı ile sunulan DD hariç en yüksek doktora derecesidir.
İletişime Geç

Pisa Eğitim Danışmanlık İtalya’da bulunan devlet ve özel üniversitelerle birlikte çalışmakta ve öğrencilerin bu üniversitelere kayıtlarını yapmaktadır. İtalyan üniversiteleri hakkında detaylı bilgi almak ve başvuru, kayıt işlemleri, vize ve oturma izni ve konaklama hizmetlerini öğrenmek için +90 212 544 24 15 ve +90 542 123 24 15 numaralarıdan bizi arayabilir veya info@pisaedu.com ‘a mail atabilirsiniz.